Klicksafe Projesi

İnternetin artık hepimizin hayatında çok önemli bir yeri var. Bu durum artık tartışmasız bir gerçek olarak karşımızda duruyor. İnternetin bize çok olumlu getirilerinin olduğu ortada. Fakat bir çoğumuzun belki hiç kafa yormadığı ya da yormak bile istemediği başka bir gerçek, hatta oldukça tehlikeli bir gerçek, daha var.

Aynı çatı altında yaşadığımız çocuklarımız hangi sitelerde dolaşıyorlar? Onlara sanal ortamda ne kadar özgürlük tanımalıyız ? Somut olarak internet kullanırken hangi potansiyel tehlikelerle karşı karşıyayız?, İnternet kullanırken her an bir tıklama ile nasıl bir sonuçla karşılaşabiliriz? Mesela hiç internet kullanırken karşılaşabileceğimiz potansiyel tehlikelere kafa yordunuz mu? Bir çoğumuzun bu gibi konulara kafa yormadığını biliyorum. Ama birileri bu konuda epeyce kafa yormuş ve hatta bu konuda sanal ortamda https://www.klicksafe.de/ isimli bir çalışma bile başlatmış. Projenin hedefi internetin bilinçli olarak kullanılmasını teşvik etmek. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Medya Denetleme Kurumu (Landesanstalt für Medien Nordrhein Westfalen = LfM) ile Rheinland Pfalz Eyaleti’nin Medya Denetleme Kurumu (Landeszentrale für Medien und Kommunikation = LMK) tarafından gerçekleştirilen bu proje, bana göre çok yerinde ve doğru bir adım.

Biz de Almanya Bülteni okurları için bu gün bu çalışmanın basın ve hakla ilişkiler sorumlusu Dilek Atalay ile ofisinde yukarıda biraz değindiğimiz konu ve bu konuda merak ettiğimiz bir çok sorunun cevabı hakkında çok verimli bir söyleşi yaptık. Bakın bu konuda Dilek Atalay okurlarımıza nasıl sesleniyor.

İNTERNETTE HER YAZANA İNANMAYIN

Klicksafe Projesi’ni genel olarak nasıl tanımlarsınız?

https://www.klicksafe.de/ Projesi, internet denen sihirli dünyanın içinde bizim için hangi tehlikeleri barındırdığı konusunda ebeveynler, gençler ve diğer internet kullanıcılarını aydınlatmak ve bilgilendirmek için Avrupa Birliği tarafından finanse edilmiş bir projedir.

Bu tanıma ilave olarak şunları da söylemeliyim. https://www.klicksafe.de/ Projesi, Avrupa Birliği tarafından internetin daha güvenli olarak kullanılmasını teşvik etmek amacıyla finanse edilen bir projedir. Bu proje finansmanın dışında Kuzey Ren Vestfalya Medya Denetleme Kurumu (Landesanstalt für Medien Nordrhein Westfalen = LfM) ile Rheinland Pfalz Eyaleti’nin Medya Denetleme Kurumu (Landeszentrale für Medien und Kommunikation = LMK) tarafından yürütülmektedir. Projenin ana hedefi internet kullanıcılarını güvenli internet kullanımı konusunda bilinçlendirip internetin iyi ve kötü yönleri hakkında onları bilgilendirmek olarak ifade edilebilir.

Bu genel tarifi biraz açacak olursak, proje kapsamında hangi başlıklar var?

Projemizin başlıklarını ana hatlarıyla, sanal sohbet yapılırken dikkat edilmesi gereken konular, arama motorları ve arama motorları hakkında öneriler, bilgisayar oyunları hakkında bilgi ve tavsiyeler, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken konu ve ebeveynlere tavsiyeler, hangi oyun hangi yaş grubu için daha uygundur?, internette dolandırıcılık, internette kurulan tuzaklar ve onlardan korunma yolları, internette siber taciz olarak adlandırılan taciz ve iftiralardan korunma yolları ile internet ve sanal dünya ile ilgili şikayetlerin nasıl ve nereye yapılabileceği olarak sıralayabiliriz.

HEPİMİZ DİKKATLİ OLMALIYIZ

İnternet kullanımı hakkında hiç bilgi sahibi olmayan, ancak çocukları her an bilgisayar başında ve internetle iç içe olan ebeveynlere projenizi basit bir şekilde tarif etmeniz gerekseydi, nasıl tarif ederdiniz?

Günlük hayatta her an hepimizin karşılaşabileceği çeşitli tehlikeler varsa, sanal alemde de önceden çok zor tesbit edebileceğimiz ama farkettikten sonra da bize vereceği zararlara engel olmanın çok zor olacağı bir çok tehlike ile her an karşı karşıya kalabiliriz. Bu tehlikeler hakkında ebeveyn ve internet kullanıcılarını bilgilendirmek için başlatılmış bir proje olduğumuzu söylerek başlardım anlatmaya.

FARKLI DİLLERDE YAYINLARIMIZ VAR

Bu bilgilendirme ve bilinçlendirme işini yaparken nasıl bir yol izliyorsunuz?

Bu iş için bilgisayar oyunları, sanal sohbet, sosyal paylaşım siteleri, kişisel bilgilerin korunması ve buna benzer konularda hazırladığımız broşürler var. Bu broşürleri ve web sitemizdeki bilgilerin tamamını önce Almanca olarak yayınlamıştık. 2008 yılından itibaren bu bilgiler Türkçe olarak da yayınlanmaya başlandı. 2009 yılında ise Rusya’dan Almanya’ya göçen Almanlar için Rusça olarak da aynı içerikler yayınlanmaya başlandı. 2011 yılında ise yapılan çalışmalarımız Arapça olarak da yayınlanmaya başlanacak. Bu diller Almanya’da yaşayan yabancı kökenli gençlerin ebeveynlerini de internet kullanımı konusunda bilgilendirilmesi amacılya belirlenmiştir.

ŞİKAYETLER NEREYE YAPILACAK?

İnternette karşılaşılan yasa dışı içerik ve benzeri sorunlara bağlı şikayetler hangi kurum ya da kuruluşlara yapılabiliyor? Bu konuda bilgi verebilir misiniz?

Diğer bazı ülkelerle kıyaslandığında Almanya’da bu konuda yasal düzenleme oldukça iyi. Almanya’da internet ile ilgili şikayetlerin yapılabileceği bazı merciler var. http://www.jugendschutz.net/ ve http://www.internet-beschwerdestelle.de/ gibi siteleri örnek olarak sayabiliriz. İnternette suç teşkil eden içerikler bu kurumlara haber verilebilir.

OKULLARLA ORTAK ÇALIŞMA YAPIYORUZ

Projenizin okullara ulaşması için ne gibi çalışmalarınız var?

Okulda internet kullanımı konusunun işleneceği okullar ve bu okullarda çalışan öğretmenlere yönelik olarak hazırladığımız özel dosyalar var. Bu dosyalar sitemizden ücretsiz olarak indirilebileceği gibi posta yoluyla da okullar bu dosyaları bizden isteyebilirler. Bu broşür hizmetinin yanısıra okullarda ebeveyn ve çocukların katılabilecekleri bilgilendirme toplantıları da yapıyoruz. Bu toplantılara internet kullanımı konusunda uzman olan arkadaşlarımız katılarak ebeveyn ve çocukların konuyla ilgili olarak sorularını cevaplıyorlar. Böylece toplantıya katılanlara pratik olarak da broşürlerdeki bilgilerin ulaştırılması sağlanmış oluyor.

Bahsettiğiniz bilgilerin bulunduğu broşürleri okurlarımız nereden ve nasıl talep edebilirler?

Öncelikle bu konuyla ilgili broşür isteyen okurlarınız https://www.klicksafe.de/ sitemize girip orada çeşitli konu başlıklarında hazırlanmış olan broşürleri inceledikten sonra ilgi duydukları broşürü bilgisayarlarına ücretsiz olarak indirebilirler. Bunun dışında fazla miktarda basılı broşürlere ihtiyaç duyarlarsa, ne kadar istediklerini kısa bir elektronik posta ile sitemizdeki isteme adresine yazarak talep edebilirler. Talep eden kişi ve kurumlara istedikleri broşür ve bilgiler en kısa zamanda arkadaşlarımız tarafından gönderilecektir.

SANAL SOHBETLERDE ÖZEL BİLGİLER VERİLMEMELİDİR

Sanal sohbet yapanlar öncelikle hangi konularda dikkatli olmalıdır? Onlara neler önerirsiniz?

Başlangıçta insana çok hoş gelen sanal sohbetler daha sonra malesef bir taraf için tahammül edilemez bir tacize dönüşebiliyor. Bu nedenle ileride ortaya çıkabilecek bu gibi durumlar da dikkate alınarak sanal sohbet yapılırken adres, meslek, ve buna benzer kişisel bilgiler verilmemelidir. Bu sohbetlerde mutlaka bir takma isim kullanarak sohbet yapılmalıdır. Karşıda sohbet yapılan kişinin niyeti belli olmadığı için bu tür sohbetlerde dikkatli olunmalıdır. Sanal sohbette tanıştığımız kişilerle buluşmasınlar. Eğer mutlaka buluşmak istiyorlarsa, bu konuyu ailelerine haber verip bu buluşmaya anne ya da babalarıyla gitsinler.

ARAMA MOTORLARINA DİKKAT

Arama motorlarında internet kullanıcılarını hangi tehlikeler bekliyor?

Bir çoğumuz arama motoru olarak google’yi kullanıyoruz. Google gibi arama motorları gençler için sanıldığı kadar faydalı arama motorları değiller. Bu gibi arama motorlarına bir anahtar kelime verilip arama yapıldığında, sanal alemde bu kelimenin geçtiği her türlü siteler, çocuklara uygun olup olmadığına bakılmaksızın, bilgisayar ekranına sıralanabiliyor. Böyle bir durumda arama yapan kişi bakması sakıncalı olan bir siteyi de tıklayabiliyor. Bu nedenle özellikle çocukların kullandığı bilgisayarlarda çocuklar için uygun olan arama motorlarından arama yaptırılması sağlanmalıdır. Bu gibi arama motorlarında bir anahtar kelime ile arama yapıldığında, sadece çocuklara uygun siteler filtrelenip listeleniyor. Böylece çocukların yaşlarına uygun olmayan sitelere ulaşmaları da engellenmiş oluyor. Çocuklar için www.blinde-kuh.de isimli arama motorunu tavsiye ediyoruz. Projemizin sitesi olan https://www.klicksafe.de/ isimli sitede de çocukların kullanmasında sakınca olmayan siteler listelenmiş olarak mevcuttur. İlgi duyanlar oradan da bu bilgileri alabilirler.

ALMANCA REKLAM SPOTU

OYUNLARDA YAŞ SINIRI ÖNEMLİ

Bilgisayar oyunları ile ilgili internet kullanıcıları nelere dikkat etsinler?

Bu oyunlar da yaşlara uygun olarak tercih edilmelidir. Özellikle internet ortamında oynanan oyunlarda 18 yaşından büyükler oynayabilir uyarısı olmasına rağmen, sadece '18 yaşından büyük müsünüz?' sorusuna karşı evet yazan bölümü tıklar tıklamaz bu oyunları oynayabiliyorsunuz. Yani sizin 18 yaşında olup olmadığınızı kontrol eden bir mekanizma yok. Bunun sonunda küçük yaştaki çocuklar yaşlarına uygun olmayan ve şiddet içerikli oyunları kolayca oynayabiliyorlar. Dışarıdan satın alınan oyunlarda yaş sınırlaması olmasına rağmen sanal ortamda belirgin bir sınırlama yok malesef. Bu konuda da anne babalara çok önemli görev düşüyor. Çocuklarını bilgisayar başında saatlerce yalnız bırakmasınlar. Bu kontrol mekanizmasını onları düzenli olarak gözlemleyerek kursunlar.

Uzun süre bilgisayar başında olan çocukları nasıl bir tehlike bekliyor; bu tehlikeler nasıl önlenebilir?

Günde beş altı saat bilgisayar başında oturan çocuklar var. Oturmaya bağlı olarak çocuklarda göz ve bel rahatsızlığı gibi sağlık sorunları gözleniyor. Ödevlerini zamanında yapamıyorlar. Bilgisayar bağımlılık yaptığı için çocukların bu bağımlılıktan kurtulması da oldukça zor oluyor. Çocukları bekleyen bu tehlikelerle karşılaşmamak için bilgisayar kullanımı ile ilgili kurallar belirleyip bu kuralların çocuklar tarafından uygulanıp uygulanmadığını da kotrol edip çocukların bu kurallara uymasını sağlamalıyız. Özellikle küçük yaştaki çocuklara bilgisayar kullanımı ile ilgili sınırlama koyulması şart. Çocukların yaşı ilerledikçe ders için gerekli olan süre ile özel kullanım süresi ayrılabilir.

SANAL ALIŞVERİŞLERDE BAZI TUZAKLAR VAR

İnternetten artık insanlar alışveriş, banka havalesi ve çeşitli ödemelerini yapıyorlar. Bu işlemleri yapan kullanıcıları hangi tehlikeler bekliyor?

İnternette her siteye güvenmeyip biraz şüphe ile yaklaşmak gerekiyor. Çoğu büyük markalar kendi sitelerini hazırlattılar. Bu siteler genel olarak güvenli siteler. Bazı kötü niyetli kişiler şu linki tıklarsanız şu ürüne bedava sahip olabilirsiniz gibi vaatlerle kullanıcıları dolandırmaya çalışıyorlar. Kullanıcıların büyük bir bölümü bu gibi tuzaklara düşüyorlar malesef. Tıklanması istenen linkin altında ise küçük harflerle yazılmış tıklanma sonucu kullanıcının ne kadar ödemesi gerektiği veya hangi sorumlulukları kabul ettiği ile ilgili bilgiler bulunuyor. Bu bilgiler dikkatlice okunmadan tıklandığında ise artık bu karardan geri dönmek mümkün olmuyor. Bu nedenle bu gibi dolandırıcılara karşı oldukça dikkatli olunmalıdır. Bazı siteler uygun fiyatlardan elektronik eşya sattıklarını, ancak müşterilerin ürünü teslim almadan önce ödeme yapması gerektiğini bildiriyorlar. Alınan ürünleri faturalı sistemle ve ürünü teslim aldıktan sonra fiyatını ödemek en güvenli yol. Buna mutlaka kullanıcıların dikkat etmeleri gerekiyor. İlk defa alışveriş yapılan bir site ise, biraz şüphe ile yaklaşılıp hesap ve kredi kartı bilgileri, hesabınızdan para çekme yetkisi ya da doğum tarihi gibi kişisel bilgiler kesinlikle verilmemelidir.

BANKA BİLGİLERİ PAYLAŞILMAMALI

Bankacılık işlemleri ile ilgili yapılan dolandırıcılıklara bir örnek verebilir misiniz?

Bazı dolandırıcılar kişilerin banka hesap bilgilerine ulaşmak için oluşturulmuş sahte mail adresleri ya da bilinmeyen adreslerden gönderilmiş elektronik postalarla onları dolandırmaya çalışıyorlar. Bu elektronik postalarda bankaların logolarını da kullanarak sistem değişikliği nedeniyle müşterilerin banka hesap bilgilerinin güncelleneceği ifade edilerek bankanın müşterilerinin hesap bilgilerine ulaşarak daha sonra bu hesaplardan kanunsuz olarak para çekiyorlar ve hasap sahiplerini bu yolla dolandırıyorlar. Bu gibi dolandırıcılara prim vermeyip bankalarıyla doğrudan irtibat kurma yolunu seçsınler. Hiç bir banka bu yolla müşterilerinin bilgilerini güncelleme yoluna gitmez. Ya da sanal yolla kişilerin hesap numarası kredi kartı şifresini istemez. Bu örnek genelde müşterilere uygulanan tipik tuzaklardan birisi olarak sayılabilir.

SANAL TACİZLER RUH SAĞLIĞIMIZI BOZABİLİR

Biraz önce siber taciz konusundan da bahsettiniz. Bu konuyu biraz açabilir misiniz?

Öncelikle bunu tarif ederek başlayalım isterseniz. Sanal ortamdaki çeşitli enstrümanlarla karşıdaki kişiyi sürekli olarak rahatsız etmeye siber taciz deniliyor. Rahatsız eden kişilere 'buli' deniliyor. Buli diye adlandırılan kişiler bilinmeyen veya tesbit edilemeyen adreslerden taciz mesajları yolluyorlar. Bu rahatsız etme işi, iftira atma, çeşitli dedikodular, sürekli olarak istenmeyen mesajların gönderilmesi ve benzer yollarla yapılıyor. Başta pek ciddiye alınmasa da bu tacizler zamanla çekilmez bir hale gelebilieceği gibi tacize maruz kalan kişinin psikolojisinin de bozulmasına neden olabiliyor. Bu nedenle bu gibi tacizlere karşı zamanında önlemler alınmalıdır. Bu gibi tacizle karşılaşanlar ebeveynlerini ve okuldaki rehber öğretmenlerini mutlaka haberdar etsinler. Siber taciz diye adlandırdığımız yolla tacize maruz kalanlar bu mesajları silmeyip konuyla ilgili şikayette bulunduktan sonra belgelemek üzere muhafaza etsinler. Bu yolla zaman zaman ölüm tehdidi alanları bile duyuyoruz. Böyle bir durumda ise konu polise bildirilmeli ve yardım istenmelidir. Polislerin yapacağı takibat ile bu tehdit mesajının kimin tarafından gönderilmiş olacağı kolayca tesbit edilebiliyor.

ÇOCUKLAR SANAL DÜNYADA YALNIZ BIRAKILMAMALI

Türk ebeveynlere son olarak güvenli internet kullanımı konusunda hangi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?

Özellikle sosyal iletişim ağlarında aktif olarak bulunan gençlerin kimlerle ilişki içerisinde olduğunu takip etsinler. Bu ağların kurallarını iyi öğrenip çocuklarının bu kurallara uyup uymadıklarına dikkat etsinler. Çocuklarına daha fazla ilgi gösterdiklerini onlara hissettirsinler. Yani çocuğu odada bilgisayar ile baş başa bırakmak çözüm değil. Aksine ileride ortaya çıkabilecek olan sorunların belki de başlangıcı olabiliyor. Onları sanal alemde de yalnız başına bırakmasınlar. Örneğin çocuğunuzun bilgisayar başında oynadığı bir oyunu onunla beraber oynamayı deneyebilirler. Genelde Türk ebeveynler kural koyma ve koyulan kuralın uygulanıp uygulanmadığını takip etme konusunda çok başarılı değiller malesef. Çocuğa çocuğun istediği bir bilgisayarı almak sadece işin bir başlangıcı aslında. Ebeveynler için esas iş ve sorumluluk bu aşamadan sonra başlıyor.

SİTEMİZDEN İSTİFADE EDİN

Çocukların kullandığı bilgisayarların bazı sitelere kapatılması veya bazı sitelere filtre uygulanması bir çözüm olabilir mi? Ya da bu çözüm doğru bir çözüm mü sizce?

Evet, böyle bir yol bilgisayarı kullanan çocuğun sanal alem olarak adlandırılan bu mayınlı tarlada tehlikesi daha az olan bir alanda dolaşmasını sağlayabilir. Çocuğunuzun kullandığı bilgisayarın hangi sitelere kapatılabileceği veya onlar adına özel kullanıcı hesaplarının nasıl açılabileceği konusunda https://www.klicksafe.de/ sitemizden de faydalanabilirler. Sitemizde bilgisayarlarda bahsettiğim bu ayarların nasıl yapılabileceği konusunda yeterli bilgiler detaylı olarak sunuluyor.

Benim de çok faydalandığım bu güzel söyleşi için teşekkürler

Asıl ben Almanya Bülteni’ne kamu yararına olan projemize ilgisinden dolayı teşekkür eder, yayın hayatında başarılar dilerim.