Güneşin gülen yüzü - Samet Tekelioğlu

Son yılların en çok teknolojik yatırım yapılan konularından biri olan, solar yani güneş enerjisinden faydalanma konusuna bu yazımda değinmek ve sizleride biraz olsun bilgilendirmek isterim.

Enerjinin yeterli, zamanında, kaliteli, ekonomik, güvenilir ve temiz olarak sunumu günümüzde ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyen en önemli göstergelerden biridir. Sanayinin olduğu kadar halkın günlük yaşantısının da en önemli girdilerinden olan enerjiye talep sürekli olarak artarken enerji kaynakları da hızlı bir şekilde tükenmektedir. Türkiye güneş enerjisi potansiyeli açısından, Avrupa’nın güneşe destek veren en büyük ülkesi Almanya ile kıyaslandığında, yaklaşık iki kat daha verimli bir ülke konumundadır.

T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan çalısma ile 2013 yılı sonuna kadar toplam 600 MW’lık kapasite ile sınırlandırılan günesten elektrik üretimi yatırımları için lisans verilebilecek bölgeler listelenmis, bu çalısma ile toplam 27 bölgede yatırım izni verildi. 27 il arasında yatırım izni verilen en büyük kapasiteli bölge Konya olarak belirlenmistir. Toplam13 trafo merkezi belirlenen Konya’ya, 600 MW’lık yatırımların 92 MW’lık kısmı verilmistir.

Güneş Enerjisi Nedir?

Bildiğimiz gibi dünyanın en büyük enerji kaynağı güneştir. Bitkiler güneş enerjisini kullanarak fotosentez yaparlar ve bunun sonucunda besin üretirler. Üretilen bu besin dünyadaki tüm canlıların gıda ihtiyacını karşılar. Güneş Enerjisinin bir etkisi de Dünyamızı ısıtmaktır. Gece olduğunda havanın soğumasından da anlayabileceğimiz gibi güneş yeryüzünün sıcaklığını arttırmaktadır.

Güneş Enerjisi Nasıl Kullanılıyor?
Günümüzde güneş enerjisinden geniş ölçüde yararlanan iki sistem vardır. Bu sistemlerin biri güneşin ısıtma etkisinden yararlanarak sıcak su üretir: Diğer sistem ise ışığın taşıdığı enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir.

Sıcak Su Sistemleri:
Güneş ışığını mercek vb. bir cisimle bir noktada yoğunlaştırıp daha yüksek bir sıcaklık üretebileceğimizi biliriz. Güneş ışığından sıcak su üreten sistemler de buna benzer çalışır. Güneş ışınlarının etkisi attırılarak sıcak su üretilir.Bu sistemde güneşi doğrudan gören bir alana güneş kolektörü denilen toplayıcılar yerleştirilir. Bu kolektörlerin görevi güneşin mevcut ısınma etkisini arttırmaktır. İçinden soğuk su boruları geçen kolektörün içi o derece sıcaktır ki borulardan geçen soğuk su zamanla ısınır. Bunu şöyle de açıklayabiliriz. Güneşli bir günde siyah renkli bir aracin içine girip kapı ve camları kapatırsak arabanın içi dayanamayacağımız kadar sıcaklaşır. İşte kollektörlerin içi de bu şekilde kapalı bir alandır ve koyu renkli oldukları için çok daha fazla ısınırlar. Bu sistemlerin içinde kolay ısınabilen özel maddeler de vardır.http://www.alternaturk.org/image/gunes-enerjisi-3B.jpg

Kolektörlerde ısıtılan su genellikle hemen kullanılmaz. Bunun için üretilen sıcak suyun depolanması gerekir. Depolama işlemi için sıcaklığı koruyucu özel bir kap kullanılır. Evlerde kullandığımız termoslara benzeyen bu depolarda sıcak su uzun süre soğumadan bekleyebilir.

Fotovoltaik nedir?
Fotovoltaik sistemler(PV) olarak da anılan bu sistem güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştürürler. Işık foton ismi verilen küçük taneciklerle yayılır. Bu tanecikler belirli bir enerji taşırlar. Taşınan bu enerjiyi bitkiler fotosentezde, kolektörler su ısıtmada, güneş panelleri ise elektrik üretmede kullanır.

Bir elektrik akımının oluşabilmesi için iletken bir tel üzerinde elektronların hareket etmesi gerekmektedir. Güneş pillerinde kullanılan yarıiletken maddeler güneş ışığına duyarlıdır. Işık bu malzemelerin üzerine düştüğünde ışıktaki enerji eksi yüklü elektronların hareket etmesini sağlar. Bu hareket de bir elektrik akımı oluşturur. Güneş panelleri hergün artan bir yaygınlıkta kullanılmaktadır. Güneş pil ya da panelleri elektrik şebekesinden uzak bölgelerde, bedava elektrik sağlamaktadır.

Güneş Enerjisi Nerelerde Kullanılıyor?
Güneş enerjisinin kullanım alanı sürekli artmaktadır. Uzaya gönderilen uydularda, şebekeden uzak dağ-yayla evlerinde, hesap makinesi gibi küçük elektronik aletlerde, sokak aydınlatmasında, reklam panolarının ışıklandırılmasında, trafik sinyal levhalarında, deniz taşıtlarında vb.

Neden Güneş Enerjisi?
Çevreci enerji kaynakları üretmek isteyen bilim insanları güneşin sahip olduğu sonsuz enerjiden yararlanmak istemişlerdir. Bunun için çeşitli teknolojiler geliştirilmiştir. Güneş enerjisi sistemleri çevreye zararlı gazlar vermeyen, tükenmeyen bir enerji türüdür. Çevreye zarar vermediği, tükenmeyen ve çok ucuz bir enerji kaynağı olduğu için güneş enerjisinin kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır.

Bol oksijenli ve günesli günler diliyorum.

Samet Tekelioğlu

University of Applied Sciences Wolfenbüttel

Makina Mühendisliği Bölümü Öğrencisi