Türkiye’de üniversite okumak
Yurtdışında yaşayan Türk toplumu Türkiye ile bağlarını her zaman canlı tutmuştur. Türkiye sevdası nesilden nesile aktarılmakta. Almanya’daki Türklerin Türkiye ile olan bağları sadece vatan sevgisi olarak kalmamakta, çocuklarının eğitim ve gelecek planlarında yer almakta. Türkiye’den 1961 yılında Almanya’ya işçi olarak gelmeye başlayan vatandaşlarımızın çocukları/torunları artık Türkiye’ye üniversite okumaya gidiyor. 2013-14 öğretim yılında Türkiye’de okuyan Alman uyruklu öğrenci sayısı 150 iken 2018-19 yılında 1735’e çıkmıştır. ( https://istatistik.yok.gov.tr/ ) Beş yılda 11 kattan fazla artış söz konusudur. Almanya’da yaşayan Türk vatandaşı öğrenciler ise bu sayılara dahil değildir. Sadece Almanya’dan değil, dünyanın farklı ülkelerinden Türkiye’de üniversite okumaya giden öğrenci sayısı her geçen yıl düzenli olarak artıyor. Yeni açılan ve gittikçe saygınlığı artan üniversiteleri ve birçok ülkede tanınan diplomaları ile Türkiye, üniversite eğitimi için tercih edilen bir ülke durumuna geldi.
Türkiye, Almanya gibi ülkelerde yaşayan ve farklı nedenlerle eğitim hayatı sekteye uğrayan ancak okuma istek ve imkanı olan Türk öğrenciler için birçok kolaylık ve fırsat sunmaktadır. Almanya’da en yaygın bilinen uygulama, lise mezunu olamayanlar için Açık Lise Programlarına katılarak lise/meslek lisesi mezunu olunmasıdır. (https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/yurtdisi-programlari/bati-avrupa-programlari-acikogretim-ortaokulu-ve-lisesi)
Bu şekilde MEB açık öğretim programlarıyla lise mezunu olanlar Türkiye’deki üniversitelere başvurabilirler. Birçok üniversite başvuruda diplomayla birlikte YÖS sınavına katılım istemektedir. Kovid 19 salgını nedeniyle zamanında yapılamayan YÖS sınavlarıyla ilgili güncel bilgilere ilgili üniversitelerin sayfalarından ulaşılabilir. Alman Abitur’u veya Fachabitur’u ( Lise veya Meslek Lisesi) diplomasına sahip olanlar başvuru öncesi diploma denkliği yaptırmak durumundalar. Diploma ve karne denklikleri, Almanya’da Eğitim Ataşeliklerinde, Türkiye’de ise il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinde yapılmaktadır.
Türk üniversitelerine başvuru süreçleri üniversitelerin kendi web sayfalarında ilan edilmektedir. Bu nedenle kayıt olunmak istenen üniversitenin yurtdışından öğrenci kabul şartlarına bakılması ve ona göre istenen belgelerin zamanında ulaştırılması önemli. Abitur birçok üniversite tarafından uluslararası sınav olarak kabul edildiğinden YÖS sınavına girilmesine gerek kalmamaktadır. Ancak emin olmak için gerekli şartlar üniversitelerin ilgili sayfalarından kontrol edilmelidir.
Özellikle Almanya’da yaşayan ve eğitimine Türkiye’de devam etmek isteyen öğrencilerin dikkat etmesi gereken bazı hususları belirtmek gerekirse:
1) Öncelikle kendi kabiliyet ve isteklerine uygun bir veya birkaç bölüm belirlenmelidir.
2) Bölümü seçerken dikkat edilecek bir diğer husus mezuniyet sonrası mesleğin nerede icra edileceğidir. Alınan diplomayla Almanya’da çalışmak isteniyorsa, diplomaların tanınmasıyla ilgili ön araştırma yapılması uygun olur. Örneğin, öğretmenlik bölümlerinin tanınmasıyla ilgili olarak Almanya’da ikinci branş şartı gibi farklılıklar vardır.
3) MEB yurtdışı açık öğretim programlarının lise mezunları, çok sınırlı olmakla birlikte, bazı Alman üniversite ve yüksek okullarına kayıt yaptırabilmektedirler. (https://anabin.kmk.org/no_cache/filter/schulabschluesse-mit-hochschulzugang.html#land_gewaehlt) Türkiye’de ise diploma notu ve YÖS sınavından alınan nota göre çok daha geniş tercih imkanı vardır.
4) Abitur veya Fachabitur diplomasıyla Almanya’da istenilen bölümlere girilemiyorsa, Türk üniversitelerinin aynı bölümler için kabul şartlarına bakılabilir. Meslek Lisesi (Fachabitur) mezunları Almanyanın aksine Türkiyede üniversitelere gidebilmektedir. Diploma notuna göre Türkiye’de tıp ve benzeri sağlık bilimleri alanında üniversiteye girme ihtimali Almanyadaki ihtimalden daha yüksek olabilir. Bu ihtimalin yüksek olmasının nedeni üniversitelerin yurtdışı kontenjanlarıyla alakalıdır.
5) Türkiye’de lisans eğitimi aldıktan sonra yüksek lisans ve doktorayı yurt dışında yaparak akademik kariyeri devam ettirmek mümkündür. Türk üniversitelerinden mezun olanlar, birçok ülkede olduğu gibi Almanya’da da lisansüstü programlara devam edebilirler.
Buna benzer hususları çoğaltmak mümkündür. Ancak yukarda sayılan avantajlar Almanya’da yaşayan Türklerin üniversite eğitimine Türkiye’de devam etmelerinin en önemli nedenleri arasında sayılabilir.
Günümüz iş dünyasında aranan yeterliliklere sahip olmak için gereken diploma seviyesi sürekli yükselmekte. Kendini geliştirmek ve üniversite eğitimi almak isteyen idealist gençler, Almanya’nın sunduğu imkanların yanı sıra, Türkiyenin sunduğu imkanları da değerlendirebilirler. Türk gençlerinin hayallerini gerçekleştirmek için bir çok alternatifleri olduğunu ve Türkiye’de eğitim konusunda Eğitim Ataşeliklerimizden ayrıntılı bilgi alabileceklerini hatırlatmak isterim.
Başarıya ulaşmanın ilk adımı hayalini kurmaktır. Sağlık ve başarı dileklerimle...
Necmettin Güler
Münster Eğitim Ataşesi
